Święto młodego cydru
Ostatnie dni lata i tradycyjnie z Katolickim Stowarzyszeniem Kolejarzy Polskich startujemy na pielgrzymko-wędrówkę. Tym razem po Polsce południowo-wschodniej. Obracamy się przede wszystkim w ramach byłej ordynacji zamojskiej ale nie tylko. „Ordynacja Zamojska – jedna z pierwszych ordynacji magnackich w Rzeczypospolitej, założona przez Jana Sariusza Zamoyskiego a zatwierdzona ustawą sejmową z dnia 8 lipca 1589, została zlikwidowana po II wojnie światowej w ramach reformy rolnej.. Ordynacja Zamojska była drugą ordynacją po radziwiłłowskiej, wprawdzie powstałej 3 lata wcześniej, lecz zatwierdzonej w tym samym roku co zamojska. Ordynacja to niepodzielny majątek, dziedziczony przez najstarszego potomka z rodu. Powstawała poprzez wyłączenie określonego obszaru ziemskiego spod ogólnych przepisów prawa i nadanie mu specjalnego statutu zatwierdzanego przez sejm. Zgodnie ze statutem dzielenie majątku oraz dziedziczenie go przez kobiety było zakazane. Sejm nakładał na ordynację obowiązek utrzymywania w pogotowiu stałej (proporcjonalnie do majątku) siły zbrojnej, gotowej do obrony kraju. Było to kosztowne, lecz dysponowanie liczną armią przysparzało splendoru, a przy niewielkiej sprawności aparatu sądowego państwa zapewniało bezpieczeństwo. Każdy nowy ordynat obejmujący władzę w Ordynacji zaprzysięgał w kościele przestrzeganie jej statutu. Zmian w treści statutu, nawet kilkakrotnie, udało się dokonać jedynie ordynatowi założycielowi w latach: 1590, 1591, 1593, 1601 i 1604. Jan Zamoyski swoją karierę zaczynał mając 4 wsie odziedziczone po ojcu, kasztelanie chełmskim, Stanisławie Zamoyskim. Statutem ordynacji mógł objąć 2 miasta i 39 wsi. Pod koniec jego życia ordynacja obejmowała już 23 miasta i 816 wsi i nazywana była "państwem zamojskim". Dobra własne i dzierżone starostwa zajmowały obszar 17 500 km² (niespełna 6% obecnej powierzchni Polski), rozrzucone były po całej Koronie oraz w Inflantach, tworząc większe skupiska na Podolu i wokół założonego przez hetmana Zamościa. Roczne dochody kanclerza szacowane były na 700 tys. ówczesnych złotych. Dla porównania, przeciętny dochód roczny ze średniej wielkości wsi wynosił wówczas ok. 200 złotych, zaś cały koszt zwycięskiej wyprawy połockiej Stefana Batorego z 56-tysięczną armią w 1579 kosztował skarb państwa ok. 330 tys. złotych. Centralnym ośrodkiem ordynacji był Zamość, prywatne miasto-twierdza z wyższą uczelnią zwaną Akademią Zamojską, drukarnią oraz sądem (trybunał). Dzięki majątkowi i urzędom ordynacja w znacznym stopniu była jednostką samodzielną administracyjnie i gospodarczo, tworząc swoiste państwo w państwie”. (Wikipedia)
Jak zwykle organizatorem jest Biuro Turystyczno-Marketingowe „MAREK” a przewodnikami: Tadeusz - duchowym, Stanisław - turystycznym i Łukasz - komunikacyjnym.
Kliknij miniaturkę aby powiększyć zdjęcie
Zaczynamy od ŁAŃCUTA. Zwiedzamy wczesnobarokowy zespół pałacowy Lubomirskich (potem Potockich) i słynną powozownię. Niestety nie udaje się zapoznać z Muzeum Gorzelnictwa. Spacerkiem idąc podziwiamy rynek z kamieniczkami z XVII w. i synagogę.
Kliknij miniaturkę aby powiększyć zdjęcie
Czas goni, więc do PRZEWORSKA. „Pierwsza wzmianka o Przeworsku pochodzi z 1281 r. Miasto zostało lokowane w 1393 r. na przecięciu ważnych szlaków handlowych, w miejscu dawnego grodu ruskiego. Dzięki licznym przywilejom i utworzeniu w 1470 r. powiatu sądowego Przeworsk stał się drugim ośrodkiem miejskim ziemi przemyskiej. Miasto przez lata odgrywało rolę ważnego centrum życia gospodarczego, głównie rzemiosła (tkactwo) i wymiany handlowej. Dziś Przeworsk jest lokalnym ośrodkiem usługowo-przemysłowym, a także węzłem komunikacyjnym m.in. kolej wąskotorowa. W mieście znajduje się ok. 60 obiektów zabytkowych. Do najważniejszych z nich należą: gotyckie klasztory obronne: Bernardynów (Kościół Świętej Barbary) i Bożogrobców (Bazylika z Kaplicą Grobu Bożego), Ratusz, klasycystyczny Pałac Lubomirskich, barokowy klasztor Szarytek, jedyny w Polsce żywy skansen „Pastewnik. W mieście rozpoczyna swą trasę Przeworska Kolej Dojazdowa kursująca do Dynowa. Wybudowana w 1904 r. celem dostarczania surowca do przeworskiej cukrowni oraz dowozu do miasta drewna z terenu pogórza. Na 46-kilometrowej trasie znajduje się tunel – jedyny taki obiekt na kolejach wąskotorowych w Polsce.” (Wikipedia)
Kliknij miniaturkę aby powiększyć zdjęcie
Rano do PRZEMYŚLA, „wizytówki Podkarpacia”. Oczywiście zobaczyć trzeba forty twierdzy Przemyśl. TWIERDZA PRZEMYŚL - zespół obiektów obronnych, jedna z 200 wielkich fortyfikacji stałych istniejących w Europie w 1914 roku oraz trzecia co do wielkości twierdza (po Antwerpii i Verdun). Wyróżnia się jednak wśród nich aż trzema oblężeniami (rzeczy niespotykanej w dotychczasowej historii wojen) oraz najdłuższym okresem oblężenia w oderwaniu od stałego rodzimego frontu (173 dni). Starówka ze słynną (choćby ze względu na awanturę czyja ma być) cerkwią grekokatolicką św. Jana Chrzciciela. Muzeum m.in. z obrazami WojciechaKossaka, „Panorama Samosierra”. Jeszcze cudeńka-odnowione kamieniczki, i jak nowy dworzec kolejowy, Szwejka za nos potrzeć na szczęście i dalej.
Kliknij miniaturkę aby powiększyć zdjęcie
Leżajsk. Pod koniec XVI w. stał się miejscem kultu maryjnego za sprawą objawień. Zwiedzamy Bazylikę Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny. Chwila zadumy, słuchamy krótkiego koncertu na słynnych na cały świat organach. „Budowa instrumentu - Organy mają trakturę mechaniczną i razem 75 głosów. Wyposażone są ponadto w urządzenia dodatkowe jak: kukułka, bęben(tympan), ptaszki, horribile. Posiadają też pełny głos 32' - co oznacza, że największa piszczałka ma ponad 10 m długości. 4 szafy organów głównych połączone z dekoracją chóru stanowią monumentalną fasadę wypełniającą zachodnią ścianę bazyliki aż po sklepienie. Organy główne mają w ten sposób 15 m wysokości i 7,5 m szerokości - jednak kompozycja architektoniczna prospektu łączy je nierozerwalnie również z dwoma sąsiednimi instrumentami w nawach bocznych, tworząc jeden monumentalny zespół organowy, na którym - jedynym w świecie - może grać 3 organistów równocześnie.
Dekoracje-Nadzwyczaj bogata dekoracja snycerska prospektu organowego, wykonana została przez samych braci zakonnych. Dzięki nim wartości muzyczne zostały zespolone ze wspaniałą strukturą architektoniczną. Leżajskie organy to jednak nie jeden instrument. Są to 3 samodzielne instrumenty. W nawach bocznych zbudowane zostały mniejsze instrumenty, a w nawie głównej największy.” (Wikipedia)
Kliknij miniaturkę aby powiększyć zdjęcie
Rano jedziemy do Krasnobrodu. Barokowy zespół klasztoru Dominikanów z kościołem Nawiedzenia NMP, muzeum, Kalwaria Krasnobrodzka, zabytkowe drewniane kapliczki św. Rocha i Objawienia MB (kaplica „ Na wodzie”. Tegoroczna susza spowodowała, że w tym roku wody ani kropli. Kościół powstał z funduszy królowej Marysieńki (żony Jana III Sobieskiego) w podzięce za cudowne uzdrowienie.
Kliknij miniaturkę aby powiększyć zdjęcie
Zwierzyniec. M. In barokowy kościół św. Jana Nepomucena, zwierzyniecki browar z początku XIX w, zespół budynków zarządu Ordynacji Zamojskiej oraz Ośrodek Edukacyjno-Muzealny Roztoczańskiego Parku Narodowego. Sprawdziliśmy, fantastyczny „Ordynat”, niemniej smaczny „Zwierzyniec” w dwóch odmianach. Niektórzy jednak narzekali, „że nie było jak kiedyś browar warzył „Kryształ”.”
Kliknij miniaturkę aby powiększyć zdjęcie
Plakat autorstwa Wojciecha Kossaka. To się nazywa obcować ze sztuką!
ZAMOŚĆ. Starówka wpisana na listę UNESCO. Ratusz kiedyś na znaczku Poczty Polskiej, (z serii zabytkowe ratusze, za 2.50 zł) dzisiaj także jak cukierek. Twierdza, rotunda, katedry, synagoga.
Kliknij miniaturkę aby powiększyć zdjęcie
Jedziemy do KODNIA. Sanktuarium Matki Bożej Kodeńskiej – Królowej Podlasia i Matki Jedności. Zwiedzanie kalwarii i ruin zamku Sapiehów. Obok Cerkiew pw. Św. Ducha, trwa remont. W 1518 roku powstała tu parafia rzymskokatolicka, równocześnie z nią rozpoczęto budowę pierwszej cerkwi prawosławnej, którą również fundował Paweł Sapieha. W latach 30 XVII wieku Mikołaj Sapieha wybudował w mieście renesansowy kościół św. Anny. Od 1631 roku, po przywiezieniu przez Mikołaja Sapiehę z Rzymu skradzionego obrazu (dziś: Matka Boża Kodeńska), przedstawiającego malarską kopię hiszpańskiej rzeźby Matki Bożej z Guadalupe, Kodeń stał się miejscowością pielgrzymkową (obraz wprowadzono do kaplicy zamkowej 15 IX 1631). Historię kościoła przybliża nam oblat, który kiedyś pracował w Kędzierzynie-Koźlu.
Kliknij miniaturkę aby powiększyć zdjęcie
LUBLIN. Kolejna perełka, a właściwie perła. I to chmielowa. Pozostałości zamku – donżon, czyli wieża mieszkalno-obronna i gotycka kaplica Trójcy Świętej. Klasycystyczna Brama Grodzka, staromiejski rynek zdominowany przez ogromną bryłę dawnego ratusza i Trybunału Koronnego, Brama Krakowska, która przed wiekami broniła dostępu do centrum miasta (aktualnie mieści się tutaj Muzeum Historii Miasta), bazylika św. Jana Ewangelisty i Jana Chrzciciela, Wieża Trynitarska. Baobab czyli topola pod którą kiedyś umawiały się zakochane pary, pamiątki unii Lubelskiej i Europejskiej. Pomysł na ocieplenie stosunków międzyludzkich. Na zakończenie Lubelskie Święto Młodego Cydru czyli jabłko we wszelkich odmianach i stanach. Poza calvadosem.
Kliknij miniaturkę aby powiększyć zdjęcie
Koniec wieńczy dzieło czyli NAŁĘCZÓW. Dotlenić się przed wyjazdem do domu, czeka nas ładne kilka godzin jazdy. Spacer po parku zdrojowym. Nałęczów to jedyne w Polsce uzdrowisko o profilu wyłącznie kardiologicznym. Leczy się tu przede wszystkim choroby: wieńcową, nadciśnienie tętnicze, nerwice serca i stany ogólnego wyczerpania psychofizycznego. Nałęczów posiada również dobre warunki dla rehabilitacji pacjentów po zawale serca i operacjach kardiochirurgicznych. Nadwiślańska Kolejka Wąskotorowa dawniej Nałęczowska Kolej Dojazdowa – zabytkowa sieć kolei wąskotorowej o prześwicie torów 750 mm w zachodniej części województwa lubelskiego, w powiatach opolskim i puławskim, jedyna czynna wąskotorówka w województwie. Centralna stacja kolei wraz z jej zapleczem technicznym to stacja Karczmiska Pierwsze, na stacji Nałęczów znajduje się połączenie NKD z siecią kolei normalnotorowej na odcinku Dęblin-Lublin. Aktualnie właścicielem kolejki jest Powiat Opolski, a operatorem Zarząd Dróg Powiatowych w Opolu Lubelskim z/s w Poniatowej. W każdą niedzielę od maja do końca września odbywają się przejazdy na trasie Karczmiska-Opole Wąsk.-Karczmiska-Polanówka-Karczmiska połączone z ogniskiem i zwiedzaniem zabytkowej stacji, okazjonalnie dostępne są także inne atrakcje jak np. projekcje filmowe.- Niestety, nie załapaliśmy się.
Kliknij miniaturkę aby powiększyć zdjęcie
Wracamy.
AZH