Polichromie brzeskie
Nosi ludzi po świecie, oj nosi. A obok… Jak w powtarzanym od lat (wieków) porzekadle „cudze chwalicie swego nie znacie”. Skorzystaliśmy z okazji, że kolejarze z Katolickiego Stowarzyszenia Kolejarzy Polskich w Kędzierzynie – Koźlu przy parafii Ducha Świętego i Najświętszej Marii Panny Matki Kościoła organizowali pielgrzymkę autokarową „Szlakiem Brzeskich Polichromii - Śladami Brzeskich Piastów ”…i w trasę. Na szlaku znajduje się 14 zabytkowych kościołów, w większości to doskonale zachowane 600-letnie murowane wiejskie świątynie. Takie nagromadzenie gotyckich zabytków jest ewenementem nawet na Śląsku.
„Prawdziwą ciekawostką są polichromie, najlepiej zachowane: w Strzelnikach, Pogorzeli i Małujowicach. Wielobarwne malowidła gotyckie zdobiące ściany, stropy i sklepienia powiązane są ściśle z estetyką architektury średniowiecza. Niezwykłość polichromii brzeskich to początki reformacji. Piastowskie księstwo brzeskie przyjęło protestantyzm bardzo szybko. Wnętrza świątyń zaadoptowano, więc na potrzeby zreformowanego kultu. Wtedy to, faworyzując intymność i prostotę, zatynkowano polichromie sprzeczne z gustem nowej epoki. W kościołach wprowadzono empory, przebudowano okna. W takim stanie kościoły owe służyły protestantom do końca II wojny światowej. Obecnie, polichromie odsłonięte spod warstw tynku, zostały przywrócone naszym oczom..” (internet).
Kliknij miniaturkę aby powiększyć zdjęcie
Kościół filialny pw. św. Antoniego w Strzelnikach wzniesiony w 2 połowie XIII w. We wnętrzu, na wszystkich ścianach zachowała się unikalna polichromia odkryta przypadkowo w 1958 r. Malowidła pochodzą z różnych okresów – najstarsze z XIV w. zdobią ścianę wschodnią prezbiterium. Na ścianie północnej i południowej prezbiterium swoje dzieło namalowane w latach 1418-1428 pozostawił Mistrz Brzeskich Pokłonów Trzech Króli. Pozostałe ściany w XVI w. wypełnili jego naśladowcy.
Kliknij miniaturkę aby powiększyć zdjęcie
Kościół parafialny pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Pogorzeli. Fundatorem świątyni był miejscowy, ród Panów z Pogorzeli, z którego wywodził się m.in. biskup wrocławski Przecław z Pogorzeli. W 1 połowie XIV w. sklepienie i prezbiterium świątyni pokryto polichromią (Chrystus Sędzia, symbole ewangelistów, Koronacja NMP). W 1 poł. XV w. lokalni twórcy pokryli ściany świątyni scenami z życia Najświętszej Marii Panny, Chrystusa, Vir Dolorum, Boga Ojca i Santa Conversazione. Trzecia faza malowideł (kruchta i ściana zachodnia) powstała w 2 poł. XV w., a czwarta (podłucze tęczy) – w początkach XVI w. Gdy w 1545 r. kościół przejęli protestanci, malowidła znalazły się pod tynkiem. Dopiero w 1965 r. odsłonięto i poddano konserwacji wapienną polichromie w prezbiterium.
Kliknij miniaturkę aby powiększyć zdjęcie
Małujowice Blisko sto biblijnych obrazów pokrywa niemal szczelnie ściany kościoła św. Jakuba Apostoła w Małujowicach Niezwykła świątynia, będąca najważniejszym punktem na Szlaku Polichromii Brzeskich, nazwana jest “śląską Sykstyną". Kościół zyskał przydomek "śląskiej Sykstyny" dzięki jednemu z malowideł, przedstawiającemu Sąd Ostateczny - czyli scenie, która zdobi też watykańską Kaplicę Sykstyńską. W Małujowicach polichromie odsłonięto już w roku 1865 i w ramach renowacji pomalowano po raz drugi przez pruskich konserwatorów. "Dziś jest to absolutnie niedopuszczalne. Gdyby nie ten zabieg to zespół tych malowideł byłby najciekawszą galerią tego rodzaju malarstwa w tej części Europy. Ale dzięki temu, że zostały tak wcześnie odkryte, przeszły do historii sztuki. Ujęto je w niemal każdym zbiorze malarstwa śląskiego"
„Bitwa pod Małujowicami (niem. Mollwitz) starcie zbrojne, które miało miejsce 10 kwietnia 1741 r. między wojskami pruskimi dowodzonymi przez króla Prus Fryderyka II i feldmarszałka von Schwerina a wojskami austriackimi feldmarszałka Wilhelma Reinharda von Neipperga podczas I wojny śląskiej w ramach szerszych działań wojny o sukcesję austriacką. Prusacy pragnęli obronić świeżo zaanektowaną prowincję śląską, na co Austriacy, dotychczasowi władcy tych ziem, nie chcieli się zgodzić. Fryderyk postanowił wydać im walną bitwę, która przesądzi o losach Śląska. W słoneczny i jasny dzień Prusacy podeszli pod obóz niespodziewającego się ataku przeciwnika. Siły pruskie liczyły 33 szwadrony jazdy i 31 batalionów piechoty, austriackie 86 szwadronów i 18 batalionów. Fryderyk II nie wykorzystał jednak momentu zaskoczenia przeciwnika i czekał z atakiem do popołudnia. Bitwa rozpoczęła się od celnego ostrzału artylerii pruskiej w kierunku austriackiej kawalerii. Dowodzący jazdą, austriacki generał Roemer, nie czekając na większe straty swoich oddziałów, rzucił je w nagłej szarży, która rozbiła oddziały jazdy pruskiej na prawym skrzydle. Jedynie doborowe pułki grenadierów nie uległy panice i zdołały celnym ogniem powstrzymać wroga. W tych warunkach, wobec nieudolnego dowodzenia króla, na scenę wkroczył feldmarszałek Kurt Christoph von Schwerin, który wymógł na królu opuszczenie pola bitwy i sam przejął dowodzenie. Wzmógł ostrzał karabinowy i armatni, a następnie rzucił wszystkie siły, w tym nienaruszone masy pruskiej piechoty, do frontalnego ataku. Idące w bojowym szyku karne pruskie bataliony wywarły ogromne wrażenie na przeciwniku, co przyczyniło się do upadku ducha w austriackim wojsku i jego ustąpienia z pola bitwy. Prusacy bitwę wygrali, ale przeciwnik nie został rozbity.”(Internet)
Widok zamku na XVIII wiecznej ilustracji z widocznymi freskami na elewacji- obecnie niewidoczne.… Hermann Kunz - Hermann Kunz, "Das schloss der Piasten zum Briege (...)", Verlag von Adolf Bander, Brieg 1885
Kliknij miniaturkę aby powiększyć zdjęcie
Śląski Wawel. Zamek Piastów Śląskich w Brzegu – rezydencja Piastów śląskich powstała w XIII w., obecnie siedziba Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu.
Piastowie śląscy – linia dynastii Piastów zapoczątkowana przez syna Krzywoustego, Władysława Wygnańca panująca w licznych księstwach śląskich od 1138 do 1675 r. Ostatnim księciem śląskim z rodu Piastów, a także z całej dynastii był przedwcześnie zmarły Jerzy IV Wilhelm książę Brzegu, Wołowa i Legnicy do 1675 r. Ostatnim męskim przedstawicielem dynastii Piastów był Ferdynand II baron (Freiherr) von und zu Hohenstein (z linii Piastów cieszyńskich) zmarły w 1706 r.
Poznajemy historię Piastów śląskich, oglądamy, niestety nie wolno robić zdjęć, przecudną wystawę z muzeum we Wrocławiu; m.in. rzadko widywana „Polonia” i „”Madonna majowa” - Jana Styki (źródło; Internet)
Na koniec-Kościół pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego w Brzegu. Iluzjonistyczne arcydzieło Jana Kubena. Prawie dziesięć lat trwała mozolna renowacja XVIII-wiecznych iluzjonistycznych polichromii w kościele pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego w Brzegu. Malowidła Jana Kubena, uważane przez wielu za bezpowrotnie zniszczone, wyglądają dziś jak nowe.
Kliknij miniaturkę aby powiększyć zdjęcie
I jeszcze - Kościół św. Mikołaja w Brzegu – gotycka bazylika pochodząca z XIV wieku. Kościół powstawał w latach 1370-1420 za czasów rządów księcia Ludwika I. Wybudowano go w miejscu starszej, murowanej budowli, którą wymienia się w źródłach w 1279 r. Budowla została sfinansowana przez mieszczan i księcia. Rajcy miasta zamówili projekt u mistrza wrocławskiego Gunthera, który powtórzył schemat wrocławskich kościołów: św. Marii Magdaleny oraz św. Elżbiety.
Kliknij miniaturkę aby powiększyć zdjęcie
„Całkiem” na koniec dwa „brzeskie widoki” Brzeskie Centrum Kultury i… charakterystyczny most na Odrze.
Kliknij miniaturkę aby powiększyć zdjęcie
AZH